Składniki aktywne występują w wielu kosmetykach przeznaczonych do codziennego stosowania. Niewiele osób jednak zdaje sobie sprawę z tego, że jednoczesne stosowanie kilku kosmetyków z różnymi składnikami aktywnymi może wykluczać ich działanie, a nawet prowadzić do podrażnień i problemów skórnych. Czym z medycznego punktu widzenia są składniki aktywne, jakie wyróżniamy ich rodzaje i jakimi zasadami należy kierować się przy ich łączeniu? Jakich połączeń unikać, aby działanie składników było skuteczne? Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej o zasadach stosowania kosmetyków z aktywnymi substancjami w składzie!
Czym są składniki aktywne w kosmetykach?
Składniki aktywne, nazywane także substancjami czynnymi to główne substancje, odpowiedzialne za konkretne działanie kosmetyku. To jaki wpływ będzie miał preparat na skórę, zależy od ilości i stężenia składników aktywnych w składzie produktu. Poza składnikami aktywnymi, w kosmetykach znajdują się także tzw. substancje bazowe, umożliwiające uzyskanie wymaganej formuły preparatu (np. kremu lub żelu), składniki konsystencjotwórcze, konserwanty odpowiedzialne za brak rozwoju mikroorganizmów w kosmetyku oraz substancje zapachowe i pomocnicze.
Rodzaje składników aktywnych
Stosowane przy produkcji kosmetyków składniki aktywne mogą wykazywać się różnorodnym działaniem. Zastosowanie konkretnych substancji w składzie preparatu uzależnione jest od efektu, jaki ma on wywoływać. Producenci przy tworzeniu kosmetyków najczęściej wykorzystują różnego rodzaju kwasy (AHA, BHA, PHA, kwas hialuronowy i wiele innych), a także substancje takie jak ceramidy, peptydy, retinol, wąkrotę azjatycką, czy niacynamid. Jakie działanie mogą wykazywać wymienione składniki aktywne?
Właściwości najpopularniejszych składników aktywnych
#1 Kwasy AHA, BHA i PHA
Do kwasów AHA zaliczamy m.in.: kwas mlekowy, kwas glikolowy, kwas migdałowy, a także kwasy owocowe (jabłkowy, cytrynowy czy winowy). Składniki te mogą wpływać na poprawę wyglądu skóry poprzez branie udziału w procesach rogowacenia i wymiany znajdujących się w skórze komórek. Ponadto kwasy AHA mogą przyczyniać się do złuszczania naskórka, co z kolei ułatwia oczyszczanie twarzy i może wykazywać działanie przeciwbakteryjne.
Zawartość w kosmetykach kwasu mlekowego może przyczyniać się do ograniczenia występowania zaskórników i stanów zapalnych. Ponadto składnik może nawilżać skórę twarzy i poprawiać jej kondycję. Kwas glikolowy z kolei może regulować wydzielanie sebum i usuwać z cery martwe komórki, sprawiając, że staje się ona miękka w dotyku. Kwasy migdałowy i owocowe poza możliwym działaniem złuszczającym, mogą poprawiać koloryt skóry i wpływać pozytywnie na występujące pod skórą zmiany i zapalenia.
Stosowanym w kosmetykach kwasem BHA jest kwas salicylowy. Pozyskuje się go z korzenia wierzby białej, a jego dobroczynne działanie na skórę zauważono już wiele lat temu. Kwas salicylowy, podobnie jak kwasy z grupy AHA, może wykazywać działanie złuszczające, przeciwbakteryjne, przeciwzapalne i przeciwgrzybicze. Z tego też powodu producenci preparatów często decydują się na połączenie w składzie kwasów z obu grup.
Do kwasów PHA zaliczamy m.in.: glukonolakton, glukoheptanolakton oraz kwas laktobionowy. Każdy z wymienionych składników może wykazywać właściwości przeciwzapalne i nawilżające, a kosmetyki z wyższym stężeniem substancji mogą zmniejszać przebarwienia posłoneczne i potrądzikowe. Ponadto kwasy z grupy PHA mogą wspomagać syntezę kolagenu odpowiedzialnego za zdrowy wygląd skóry, a także mogą wygładzać i nawilżać cerę.
#2 Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy (w skrócie HA) to kolejny często spotykany w kosmetykach składnik aktywny. Zadaniem substancji jest tworzenie trwałych połączeń włókien kolagenowych, odpowiedzialnych za jędrność skóry twarzy. Ponadto kwas hialuronowy może działać łagodząco na podrażnienia i stany zapalne, a także nawilżać skórę, dzięki czemu staje się ona gładka i miła w dotyku.
#3 Kwas askorbinowy – witamina C
Stosowana w kosmetykach witamina C może wykazywać działanie spowalniające procesy starzenia się skóry wywołane dymem papierosowym lub promieniowaniem UV. Ponadto kwas askorbinowy może rozjaśniać pojawiające się na cerze przebarwienia, a także działać przeciwzapalnie i regenerująco.
#4 Kwas azelainowy
Kwas azelainowy wytwarzany jest naturalnie przez składniki flory skórnej, a w kosmetyce pozyskuje się go z ziaren zbóż. Według ekspertów substancja ta łagodzi stany zapalne i może ograniczać rozprzestrzenianie się na skórze bakterii. Ponadto kwas może rozjaśniać przebarwienia, złuszczać naskórek i zapobiegać zatykaniu ujść gruczołów łojowych.
#5 Ceramidy
Ceramidy to substancje tłuszczowe, które można ujrzeć w składach kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji cery suchej i dojrzałej. Ich zadaniem jest wspieranie naturalnych funkcji ochronnych skóry i poprawa poziomu nawilżenia. Preparaty z ceramidami mogą regenerować naskórek, poprawiać jędrność cery i wpływać pozytywnie na jej koloryt, jednocześnie zapobiegając utracie wody i szybszemu pojawianiu się zmarszczek.
#6 Peptydy
Peptydy to składniki aktywne, które mogą wykazywać działanie wspierające przenikanie innych składników do głębszych warstw skóry twarzy. Ponadto substancje te mogą przyczyniać się do poprawy jędrności i elastyczności skóry dzięki pobudzaniu syntezy kolagenu i elastyny. Warto dodać, że peptydy mogą wykazać działanie rozluźniające mięśnie odpowiedzialne za powstawanie zmarszczek mimicznych, dzięki czemu mogą one stać się mniej widoczne.
#7 Retinol
Retinol to forma witaminy A, która może przyspieszać produkcję włókien kolagenowych, co z kolei może przyczynić się do zmniejszenia widoczności zmarszczek i zmian skórnych. Ponadto retinol może zmniejszać przebarwienia i przyczyniać się do szybszego złuszczania martwego naskórka.
#8 Wąkrota azjatycka
Pod pojęciem wąkroty azjatyckiej kryje się substancja, zawierająca w sobie połączenie kilku składników aktywnych. Według ekspertów wąkrota może wykazywać działanie zapobiegające uszkodzeniom tkanek i przyspieszające syntezę kolagenu i elastyny. Ponadto substancja może przyczynić się do opóźnienia powstawania zmarszczek oraz nawilżać i regenerować tkanki skóry.
#9 Niacynamid
Niacynamid (znany także jako niacyna lub witamina PP) to pochodna witaminy B3 o szerokim zastosowaniu w kosmetologii. Substancja może normalizować pracę gruczołów łojowych, tym samym redukując wydzielanie sebum. Ponadto składnik ten może działać przeciwzapalnie, łagodząco i nawilżająco, tym samym przywracając cerze naturalny koloryt i zdrowy wygląd.
Zasady łączenia składników aktywnych
Na rynku kosmetycznym można znaleźć mnóstwo preparatów zawierających w swoich składach substancje aktywne. Niewiele osób jednak decyduje się na przeczytanie składów kosmetyków przed ich zakupem, przez co często na pielęgnacyjnej półce lądują produkty z wykluczającymi się wzajemnie lub powodującymi podrażnienia skóry substancjami.
Znajomość zasad łączenia składników aktywnych może przyczynić się do zwiększenia efektywności codziennej pielęgnacji twarzy, jednocześnie ograniczając ryzyko wystąpienia zaczerwienienia i stanów zapalnych. Poniżej przeczytasz najważniejsze zasady, którymi należy kierować się przy regularnym używaniu kosmetyków o silnym działaniu.
Jak łączyć kwasy AHA i BHA?
Kwasy AHA i BHA, ze względu na możliwe działanie złuszczające naskórek, doskonale komponują się ze składnikami o działaniu nawilżającym, takimi jak kwas hialuronowy, czy ceramidy. Do połączeń, których nie należy stosować, zaliczamy:
- Kwasy AHA/BHA + niacynamid – Połączenie składników neutralizuje ich działanie, jednocześnie tworząc kwas nikotynowy o działaniu podrażniającym skórę twarzy.
- Kwasy AHA/BHA + kwas askorbinowy – Połączenie m.in. kwasu glikolowego z witaminą C może wywołać poważne podrażnienia skóry.
- Kwasy AHA/BHA + peptydy – Ze względu na zbyt niski poziom pH, peptydy tracą swoje właściwości po połączeniu z kwasami.
- Kwas glikolowy + retinol – Kwasy AHA i retinol wykazują podobne działanie, dlatego jednoczesne stosowanie obu substancji może przyczynić się do powstawania podrażnień i zaburzeń funkcji ochronnych naskórka.
- Kwas glikolowy + kwas salicylowy – Połączenie silnych kwasów z grup AHA i BHA może wywołać podrażnienia i zbyt mocną reakcję cery na zastosowanie składników. Podobna zasada dotyczy kwasu lipohydroksylowego (pochodnej kwasu salicylowego o łagodniejszym działaniu).
Z czym nie łączyć kwasu hialuronowego?
Nie ma szczególnych przeciwwskazań dotyczących łączenia składników aktywnych z kwasem hialuronowym. Jedną z ważnych zasad jest pamiętanie o aplikowaniu kwasu przed użyciem olejów naturalnych, gdyż tworząca się po ich zastosowaniu warstwa ochronna mogłaby zapobiec przenikaniu kwasu do tkanek skóry.
Kwas hialuronowy warto łączyć ze składnikami takimi jak witamina C i niacynamid, tworząc nawilżający duet. Ponadto HA można łączyć z retinolem i kwasem salicylowym jako ukojenie po silnie złuszczającej kuracji.
Ceramidy i peptydy – z czym nie łączyć?
Ceramidy nie wchodzą w niepożądane lub niebezpieczne działanie z innymi składnikami aktywnymi i tworzą doskonałe połączenie z kwasami AHA, BHA, retinolem, kwasem hialuronowym, witaminą C oraz niacynamidem. Należy jednak pamiętać, że pod wpływem detergentów, rozpuszczalników i środków myjących, ceramidy ulegają naturalnemu rozpadowi.
W przypadku peptydów nie należy łączyć ich z kwasami AHA i BHA, a także z kosmetykami zawierającymi witaminę C ze względu na utratę właściwości w zbyt kwaśnym środowisku. Aby wzmocnić działanie peptydów, zaleca się stosowanie przy pielęgnacji preparatów zawierających kwas hialuronowy, ceramidy i retinol.
Czy można łączyć retinol z witaminą C?
Nie zaleca się łączenia retinolu i kwasu askorbinowego ze względu na wykluczające się działanie obu substancji. Retinol może wykazywać działanie oksydacyjne, zaś witamina C antyoksydacyjne, dlatego chcąc stosować w codziennej pielęgnacji oba składniki aktywne, należy zadbać, aby jeden z nich znalazł się przy pielęgnacji porannej, a drugi przy wieczornej.
Jakie kwasy można łączyć?
Do bezpiecznych połączeń kwasów zaliczamy przede wszystkim duet stworzony z kwasu hialuronowego i kwasu z grupy AHA, BHA i PHA. Składniki te uzupełniają się nawzajem, dzięki czemu mogą wykazywać efektywne działanie złuszczająco-nawilżające.
Podsumowanie
Składniki aktywne to substancje o silnym działaniu, mające wpływ na efektywność codziennego stosowania kosmetyków. Decydując się na wprowadzenie do pielęgnacji preparatów z czynnikami aktywnymi w składzie, warto skonsultować swój wybór z dermatologiem, który określi wpływ substancji na kondycję skóry. Ponadto warto samodzielnie przeanalizować skład kosmetyków i określić na podstawie powyższych informacji, czy połączenie ich z dotychczas używanymi preparatami będzie skuteczne i bezpieczne.
